فرش‌ها در خانه‌های ما نقش ویژه‌ای دارند؛ هم زیبایی می‌بخشند و هم گرما و راحتی را به فضا اضافه می‌کنند. چه فرش دستبافت داشته باشید که با زحمت و هنر بافته شده، چه فرش ماشینی که با تکنولوژی روز تولید شده، یا حتی یک فرش پوست لوکس که جلوه‌ای خاص به دکوراسیون می‌دهد، همه این‌ها نیاز به مراقبت دارند تا عمرشان طولانی‌تر شود. من خودم همیشه به این فکر می‌کنم که چطور می‌شود با چند کار ساده، این سرمایه‌های قشنگ و گاهی گران‌قیمت را برای سال‌ها سالم نگه داشت. تجربه‌ام می‌گوید که اگر به موقع دست به کار بشوید، حتی یک فرش قدیمی هم می‌تواند مثل روز اولش بدرخشد. در این مطلب، می‌خواهم ۱۰ نکته‌ای که خودم امتحان کرده‌ام و جواب داده را با شما به اشتراک بگذارم.
اولین چیزی که باید بهش فکر کنید، این است که فرش را کجا پهن کنید. مثلاً اگر فرشتان را نزدیک در ورودی یا جایی که رفت‌وآمد زیاد است بگذارید، خیلی زودتر از چیزی که فکرش را می‌کنید کثیف و کهنه می‌شود. من یک بار گبه قشنگی داشتم که چون نزدیک آشپزخانه پهنش کرده بودم، خیلی زود لک چربی گرفت و حسابی پشیمان شدم. جای مناسب یعنی جایی دور از نور مستقیم خورشید که رنگ فرش را کم‌رنگ می‌کند و دور از رطوبت که باعث پوسیدگی می‌شود. اگر هم گلیم یا موکت دارید که نازک‌ترند، بهتر است زیرشان یک لایه زیرانداز بگذارید تا هم سطح نرم‌تری داشته باشند و هم کمتر آسیب ببینند.
یکی از ساده‌ترین کارهایی که می‌توانید برای فرش‌هایتان بکنید، جارو کشیدن منظم است. گرد و خاک اگر روی فرش بماند، مثل سم عمل می‌کند؛ کم‌کم تار و پودش را خراب می‌کند و رنگش را کدر می‌کند. من هفته‌ای دو بار جارو می‌کشم، ولی اگر بچه کوچک یا حیوان خانگی دارید، شاید لازم باشد بیشتر این کار را بکنید. فقط یادتان باشد که جاروبرقی را روی حالت ملایم تنظیم کنید، مخصوصاً برای فرش دستبافت یا نمدفرش که حساس‌ترند. یک بار جارویم روی حالت قوی بود و چند تا از ریشه‌های فرشم کنده شد؛ از آن موقع خیلی حواسم را جمع می‌کنم.
هیچ‌چیز بدتر از این نیست که یک لیوان چای یا آبمیوه روی فرش بریزد و شما دست روی دست بگذارید. تجربه به من یاد داده که هرچه سریع‌تر لکه را پاک کنید، شانس بیشتری برای نجات فرش دارید. یک دستمال تمیز بردارید، کمی آب سرد و شوینده ملایم مخلوط کنید و با ضربه‌های آرام لکه را تمیز کنید. مالیدن زیاد فقط لکه را پخش می‌کند، پس صبور باشید. برای فرش ماشینی که مقاوم‌تر است، این کار راحت‌تر است، ولی اگر فرش پوست دارید، بهتر است از شوینده‌های مخصوص استفاده کنید تا بافتش خراب نشود.
شستن فرش کار حساسی است و اگر اشتباه انجامش دهید، ممکن است رنگ‌ها قاطی شوند یا تار و پودش آسیب ببیند. من همیشه توصیه می‌کنم که برای فرش‌های خاص مثل فرش دستبافت یا گبه سراغ قالیشویی‌های معتبر بروید. خودم یک بار سعی کردم فرشم را توی حیاط بشویم، ولی چون آب زیادی استفاده کردم، چند روز طول کشید تا خشک شود و بوی نم گرفت. برای فرش ماشینی یا موکت که شست‌وشوی خانگی راحت‌تر است، فقط یادتان باشد از شوینده‌های قوی مثل وایتکس استفاده نکنید؛ رنگش را نابود می‌کند.
نور خورشید و رطوبت، دو دشمن بزرگ فرش هستند. اگر فرشتان را جلوی پنجره پهن کنید، بعد از چند ماه می‌بینید که رنگش چقدر تغییر کرده. من یک گلیم داشتم که چون نور مستقیم بهش می‌خورد، نصفش زرد شد و نصفش رنگ اصلیش را نگه داشت؛ واقعاً دلم سوخت. رطوبت هم همین‌طور است؛ اگر زیر فرش خیس بماند، کپک می‌زند و بوی بدی می‌گیرد. برای همین همیشه زیر فرش‌هایم از ملزومات فرش مثل زیرانداز ضد رطوبت استفاده می‌کنم.
ریشه‌های فرش مثل موهای سر آدم هستند؛ اگر مراقبشان نباشید، کل زیبایی فرش به هم می‌ریزد. من همیشه از گیره، ترمز و محافظ ریشه فرش استفاده می‌کنم تا ریشه‌ها تمیز و مرتب بمانند. یک بار که این کار را نکردم، ریشه‌ها توی جاروبرقی گیر کردند و حسابی پاره شدند. برای نمدفرش یا فرش دستبافت که ریشه‌های ظریف‌تری دارند، این موضوع مهم‌تر هم می‌شود. اگر ریشه‌ها خراب شدند، می‌توانید با لوازم جانبی فرش و ابزار فرش مثل نخ و سوزن مخصوص، خودتان درستشان کنید یا به یک متخصص بسپارید.
شاید به نظرتان عجیب بیاید، ولی چرخاندن فرش هر چند ماه یک بار واقعاً عمرش را بیشتر می‌کند. وقتی همیشه یک طرف فرش زیر پای آدم‌ها باشد، همان قسمت ساییده می‌شود و شکلش خراب می‌شود. من هر شش ماه یک بار فرش‌هایم را ۱۸۰ درجه می‌چرخانم تا فشار یکنواخت به همه جایش برسد. این کار برای فرش ماشینی که سنگین‌تر است کمی سخت‌تر است، ولی برای گلیم یا فرش پوست که سبک‌ترند، خیلی راحت انجام می‌شود.
یکی از بهترین کارهایی که برای فرش‌هایم کرده‌ام، استفاده از ترمز فرش و پدهای محافظ زیر مبل و میز است. این وسایل باعث می‌شوند فرش سر جایش ثابت بماند و زیر وزن وسایل سنگین فرو نرود. یک بار که این کار را نکردم، جای پایه‌های مبل روی فرشم ماند و هنوز هم که نگاهش می‌کنم، حرصم می‌گیرد. این نکته برای همه نوع فرش، از موکت گرفته تا فرش دستبافت، جواب می‌دهد و هزینه زیادی هم ندارد.
آخرین اما خیلی مهم: اگر دیدید فرشتان جایی پاره شده یا ریشه‌هایش در حال خراب شدن است، همان موقع دست به کار شوید. من یک فرش ماشینی داشتم که گوشه‌اش کمی شکافته شده بود؛ چون تنبلی کردم و به موقع درستش نکردم، شکافش بزرگ‌تر شد و مجبور شدم کلی هزینه کنم. برای تعمیر، می‌توانید از ابزار فرش مثل قیچی مخصوص و نخ هم‌رنگ استفاده کنید یا کار را به یک رفوگر حرفه‌ای بسپارید. این کار باعث می‌شود فرشتان سال‌ها مثل روز اولش بماند.
نگهداری از فرش کار سختی نیست، فقط باید کمی حواستان را جمع کنید و به موقع عمل کنید. من با رعایت این ۱۰ نکته، توانسته‌ام فرش‌هایم را سال‌ها سالم نگه دارم و هنوز هم از دیدنشان لذت می‌برم. فرقی نمی‌کند فرش دستبافت داشته باشید یا فرش ماشینی، گبه یا گلیم، همه این‌ها با کمی عشق و توجه می‌توانند همراه همیشگی خانه‌تان شوند. شما هم اگر تجربه‌ای دارید، خوشحال می‌شوم بشنوم و ازتان یاد بگیرم!
